هشتمین امام معصوم علیه السلام درانتظار پسر و شیعیان در تب و تاب رویت جمال جواد الائمه علیه السلام بودند.حدود چهل و هفتمین بهارعمرامام رضا علیه السلام سپرى مى شد اما هنوز فرزندى کاشانه پر فروغش را فروزان نساخته بود.از طرفى حضرت مورد طعنه دشمنان و زخم زبان آنها قرار داشت که گاه بوسیله نامه نیز آن حضرت را مورد آزار قرار مىدادند که نمونه آن را مى توان در مکتوب «حسین ابن قیاما» مشاهده کرد.
او که از سران «واقفیه» بود در نامه اى به امام رضا علیه السلام مى نویسد:چگونه ممکن است امام باشى در صورتى که فرزندى ندارى و امام علیه السلام پاسخ او را چنین نگاشت که از کجا مىدانى که من فرزندى نخواهم داشت چند روزى طول نخواهد کشید که خداوند به من پسرى عنایت خواهد کرد که حق را از باطل جدا مى کند.
تا اینکه طبق پیش بینى امام علیه السلام در رمضان سال 195 هجرى و به نقل از ابن عیاش در دهم رجب آن سال،ستاره امام جواد علیه السلام متجلى شد و مادرش«سبیکه»را که از خاندان «ماریه قبطیه» همسر پیامبر صلى الله علیه وآله و سلم بود و به فرموده امام رضا علیه السلام آفرینشى پاکیزه ومنزه داشت،مرتبت و مقامى والاتر بخشید.
ولادت امام جواد علیه السلام تمامى شایعات مربوط به امام رضاعلیه السلام را پایان بخشید و دلهره و اضطراب را از میان شیعیان زدود.بدین جهت،که امام در حق فرزندش فرمود:این مولودى است که براى شیعیان ما«در این زمان»با برکت تر از او زاده نشده است.
شهادت آن بزرگوار پایانى است بر تلاشهاى چشمگیر و پر فروغش تلاشهایى که خلفاى بنى عباس و دشمنانش را آن چنان غافلگیر نمود که نتوانستند آن حضرت را تحمل نمایند و بدین جهت در صدد شهادت آن حضرت بر آمدند.
سال شهادت
ابن ابی ثلج بغدادی متوفای 325 هجری درتاریخ ائمه،محمدبن یعقوب کلینی متوفای328 هجری در اصول کافی،شیخ مفید متوفای 413هجری در الارشاد،طبرسی امامی متوفای قرن پنجم در دلائل الامامة،علامه مجلسی متوفای 1111 در بحار الانوار، محدث قمی متوفای 1359 هجری.در منتهی الامال سال شهادت حضرت را 220 هجری می دانند.
روز شهادت
ابن ابی ثلج بغدادی و محمد بن یعقوب کلینی روز شهادت حضرت را سه شنبه ششم ذیقعده سال 220هجری قمری و محمد بن حریر بن رستم طبری سه شنبه پنجم ذیحجه سال 220 هجری دو ساعت پس از بالا آمدن آفتاب را روز شهادت حضرت خوانده اند.
علامه مجلسی،شیخ عباس قمی،سید محمد کاظم قزوینی آخر ماه ذیقعده سال 220هجری را روز شهادت امام جواد بر می شمارند.
مکان شهادت
همه محدثان و مورخان بالاتفاق مکان شهادت حضرت امام جواد(ع) را بغداد می دانند.
سر نوشت قاتلان
پیشتر حضرت رضا(ع) درباره قاتلان امام جواد(ع) فرموده بود:
"فرزند من از روی خشم و غضب کشته می شود و اهل آسمانها بر او می گریند.خداوند بر دشمن ستمگر او غضب می کند و در مدت کوتاهی آنانرا به عذاب دردناک مبتلا می سازد".
پیشگویی حضرت رضا(ع) عملی شد و جعفر بن ماُمون که تحریک کننده خواهرش ام الفضل بود در همان روزهای پس از شهادت امام جواد(ع)درچاهی افتاد و بر اثر ضربه ای که بر سرش خورد دچار جنون گردید و بقیه عمرش را با دیوانگی و جنون به سر برد.
معتصم عباسی که دستور قتل حضرت راصادر کرد بیش ازشش سال دیگرحکومتش دوام نیافت.
اما سر نوشت ام الفضل سر نوشت دردناکی بود که حضرت امام جواد(ع) قبل از شهادت برای او ترسیم کرده بود،دچار شدن به بیماری که وی از گفتنش نیز اکراه داشت.
ام الفضل دچار بیماری داخلی و زنانگی شد که توان بازگو کردن برای دیگران را نداشت.وی تمام دارایی های خویش راخرج درمان خودکرداما معالجه نشد و درکمال فقر و تنگدستی جان خودرا از دست داد.