آن‌گاه از پیش و از پس و از چپ و از راست بر آنها می‌تازم و بیش‌ترینشان را ناسپاس خواهی یافت.

* در حدیث می‌خوانیم: شیطان که سوگند خـورد از چهار طرف در کمین انسان باشد تا او را منحـرف یا متوقف کند،فرشتگان از

   روی دلسوزی گفتند: پروردگارا؛ این انسان چگونه رها خواهد شد؟ خداوند فرمود:دو راه از بالای سر و پایین باز است و هرگاه

   انسان دستی به دعا بر دارد،یا صورت بر خاک نهد،گناهان هفتاد ساله‌اش را می‌بخشایم.

* همین که حضرت آدم از تسلط شیطان بر انسان آگاه شد،رو به درگاه خدا آورده و ناله زد.

   خطاب رسید: ناراحت نباش،زیرا من گناه را یکی و ثواب را ده برابر حساب می‌کنم و راه توبه هم باز است.

* امام باقـر(علیه‌السلام) فرمودند: ورود ابلیس بـر انسـان از پیشِ رو بدیـن شکل است که امــر آخـرت را بـرای انسـان سـاده و

   سبک جلـوه می دهد،و از پشت سر به این است که ثـروت‌انـدوزی و بخل و تـوجـه به اولاد و وارث را تلقین می‌کند و از طـرف

   راست با ایجـاد شبهه،دین را متـزلزل و تبــاه می‌سازد و از طـرف چپ،لذات و شهوات و منکرات را غالب می‌کند.

   شیطان اگر بتواند،مانع ایمان انسان میشود و اگر نتواند،راه‌های نفاق و ارتداد را می‌گشاید و اگر موفق نشود،با ایجاد شک و

   تردید و وسوسه،انسان را به گناه سوق میدهد تا از ایمان و عبادتش لذت نبرد و کارخیر برایش سنگین و با کراهت جلوه کند.

* در روایات متعدد،صراط مستقیم،به اهل‌بیت (علیهم‌السلام) و ولایت علی (علیه‌السلام) تعبیر شده است.

* نافرمانی و گناه خود را به تقدیر و قضا و قدر الهی نسبت دادن،کاری شیطانی است.«قال فبما اغـویتنی»

* ابلیس مهلت خواست تا انتقام بگیرد،نه آنکه توبه کند.«أنظرنی،لاقعدنّ. . .»

* ابلیس به جای تشکر از خداوند،گستاخی کرد.«انّک من المنظرین،لاقعدنّ لهـم. . .»

* شیطان،انسان را موجودی منفعل و اغواپذیر می‌داند.«لاقعدنّ لهم. . .»

* شیطان،دشمن قسم خورده انسان است.«لاقعدنّ. . .» چنانکه در جای دیگر می‌گوید: «فبعزّتک لاغویّنّهم اجمعین»

* انسان به طور فطری سالک راه حقّ و مستقیم است.«لاقعدنّ‌لهم صراطک‌المستقیم»

* ابلیس نیز اقرار دارد که راه مستقیم،راه خداوند است.«صراطک المستقیم»

* شیوه‌های اغفال ابلیس،متعدد و مختلف است.«من بین ایدیهم ومن خلفهم و...»

* شیطان،هم صراط مستقیم را می‌شناسد،«صراطک المستقیم»هم راه‌های وسوسه و هجوم

   و غلبـه را،«لآتیـنّـهـم من بیـن. . .» هم شـاکـرین و ناسـپاسان را. «و لاتجـد اکثـرهم شـاکرین»

* هدف و آرزوی شیطان،ناسپاسی انسان است.«ولاتجد اکثرهم شاکرین» بنابر این

   پیـروی از شیطان،ناسـپاسی خداست و انسان سپاسگزار،در راه مستقیـم است.