اسراف در تغذیه به معنای پر خوری است كه در قــرآن نكوهش شده است و جزو گناهان كبیـره است و آیاتی در مذمت آن نازل شده است:از جمله انه لا یحب المسرفین.زیـرا عدم حب الهی دال بر مبغوضیت است.

نیاز های طبیعی بدن انسان به عناصر اصلی غذایی(مواد قندی،چربی،پروتئین و ویتامین) با توجه به سن،جنس و نوع فعالیت،برای افراد گوناگون متغاوت است و اگر تغذیه از اعتدال خارج شود،برای انسان مضر است.بنابرین قرآن به قاعده كلی منع اسراف در خوردن و آشامیدن اشاره می كند كه امروزه در علوم پزشكی و طب پیشگیری،جایگاه ویژه ای دارد.

متخصصان علوم پزشكی و صاحب نظران تغذیه،ضررهای پرخوری را برشمرده اند:

11)سوء هاضمه و گشاد شدن معده و بزرگ شدن شكم.

22)بزرگ شدن معده كه عارضه ای بسیار خطرناک است.

33)سوزش قلب،زیرا غذای بیش از حد نیاز مانند بار سنگینی است كه بر دوش قلب گذاشته می شود.

44)چاقی خود بیماری خطرناک است.

55)تصلب شرائین.

66)نقرس كه یک بیماری مفصلی همراه با حملات دردناک و افرادی بدان مبتلا می شوند كه غذای اصلی آنان را مواد گوشتی تشكیل میدهد(اسراف در خوردن نوعی غذا).

77)سنگ كلیه،افرادی كه بیش تر غذای آنان را مواد گوشتی،شیر و پنیر تشكیل میدهد،بیش از دیگران در معرض ابتلا به سنگ كلیه قرار دارند(اسراف در خوردن نوعی غذا).

علاوه بر ضررهایی كه پر خوری بر خسم می گذارد،عوارض روانی و روحی از جمله:

سستی اراده،كودنی،میل به خواب مفرط و...را نیز باعث می شود.بسیاری از متخصصان علوم پزشكی اعتقاد دارند كه آیه «كلوا واشربوا و لا تسرفوا»،یک دستور مهم بهداشتی است.زیرا تحقیقات نشان داده،این آیه نوعی درمان سرطان یا پیشگیری از آن است.

** ارائه یک قاعده ی كلی درباره تغذیه،یكی از مطالب عالی قرآن كریم است كه نقش به سزایی در سلامت انسان دارد و می تواند یكی از معجزات علمی قرآن محسوب شود.

ج) ممنوعیت خوردن گوشت مردار

مردار عبارت است از جسم انسان یا حیوان مرده كه یا خود مرده باشد و یا بر خلاف دستـور شرع كشته شده باشد.

خدا در قـرآن می فرماید:"انما حرم علیكم المیته و..."همانا او گوشت مردار را بر شما حرام كرد.آیه فوق در چهار سوره قرآن با الفاظ متفاوت تكرار شده است.به نظر متخصصان علوم پزشكی،خـون پس از مرگ جانور با توجه به تركیبات آن (به رغم این كه قبل از مرگ بهترین وسیله دفاع از بدن بود)،به محل مناسبی برای رشد میكروب ها تبدیل خواهد شد.دربدن مـردار،پس از یک ساعت خـون رسوب می كند و پس از سه چهار ساعت عضلات منقبض میشوند و به خاطر وجود اسید ها(فسفریک و فورمیک ولاكتیک) بدن خشک می شود.سپس حالت قلیایی به بدن بر میگردد و خشک میشود.سپس میكروب های موجود در خون بدن شروع به تكثیر می كنند.در نتیجه بدن متعفن و متلاشی می شود.محبوس بودن خون نیز تعفن را تسریح و به تولید مثل میكروبها كمک می كند.اما در ذبع شرعی،(سر بریدن حیوان) بریده شدن ورید ها و شریان های بزرگ گردن باعث خروج تمام خون تمام خون بدن حیوان خواهد شد و دست و پا زدن حیوان ذبع شده نیز به این امر كمک خواهد كرد.

حكمت و فلسفه حرام بودن خوردن گوشت مردار به دلیلی است كه شرح دادیم.از این طریق میتوان به حكمت غسل مس میت و دفن میت نیز پی برد.

باید اشاره كرد این علوم فقط گوشه ای از حكمت های خداوند است كه بشر از طریق پیشرفت علم توانسته است بدان ها دست یابد.ای بسا حكمت های بی شماری در پس پرده وجود دارند كه بشر از درك آن ها عاجراست.

د)ممنوعیت خوردن گوشت خوک

خوک یک ازحیوانات پستاندار است كه درخشكی زندگی میكندو از گوشت وشیرآن استفاده  می شود.ولی از نظر اسلام،نام این حیوان در فهرست غذاهای ممنوع قرار دارد.خدا در قرآن می فرماید«انما حرم علیكم المیته و الدم و لحم الخنزیر و...»:خداوند تنها گوشت مردار و خون و گوشت خوک و...را حرام كرده است.

علت تأكید قرآن بر این مطلب به خاطر خطرات جسمی و روحی مصرف گوشت خوک و نیز آلودگی جامعه بشری به آن است.مصرف گوشت خوک بین یهودیان نیز ممنوع است و یكی از غذاهای حرام در شریعت موسی(ع) نیز است.اما متأسفانه هنوز مصرف گوشت خوک در برخی نقاط دتیا هنوز رواج دارد .

خوک حتی نزد اروپائیان كه بیش تر گوشت آن را می خورند،سمبل بی غیرتی است.خوک غیرت ناموسی ندارد و نقطه مقابل خروس است.جفت خود را در معرض استفاده خوک های نر دیگر قرار می دهد و از این عمل،علاوه بر آن كه باک ندارد،لذت هم می برد و این صفت در گوشتش تأثیراتی دارد.افرادی كه از این نوع گوشت تغذیه می كنند،همان اخلاق و صفات رذیله را حاصل می كنند.در حالی كه غیرت نسبت به دین و ناموس از صفات اتبیا و ائمه و طاهرین و مؤمنین است.

علاوه بر این ضررهای روانی و اخلاقی كه از خوردن گوشت خوک حاصل می شود،دو دسته بیماری را سبب می شود:

الف) بیماری هایی از جمله عوامل مبتدا به آنها گوشت خوک است مانند:

1-اسهال خونی:در گوشت خوک انگل هایی به نام بالانتن دیـوم زندگی می كنند كه از اهم منابع انتشار این بیماری در سرتاسر جهان است.

2- انتامیب هیستولیتک: كه انسان را به اسهال آمیبی مبتلا می سازد و خوک نقش ناقل این میكروب به انسان را ایفا می كند.

3- بیماری باد سرخ: نوعی بیماری است كه خوک به ان مبتلا می شود و به گروه خاصی از انسان ها،از قبیل قصاب ها و دباغ ها انتقال می یابد و در انسان به صورت لكه های سرخ و دردناک،تؤام با سوزش شدید روی دست ظاهر می شود.

4- تصلب شرائین:میزان چربی و اسیداوریك در گوشت خوک بسیار زیاد است و خوردن آن، نقش مهمی در تصلب شرائین در انسان دارد.

علاوه بر این ها خوک از خوردن چیزهای پلید و كثیف،مانند مدفوع خود باک ندارد،لذا بدن خوک جایگاه انواع میكروب هاست.

ب) بیماری هایی كه تنها به علت خوردن گوشت خوک در انسان به وجود می آیند،عبارتند از:

1- كرم كدو : طول كرم كدو 2تا 3 سانتی متر است و در عضلات و مغز خوک وجود دارد كه انسان با خوردن گوشت و یا مغز خوک به آن مبتلا می شود.از عوارض این بیماری،نارسایی هایی در دستگاه گوارش است.مرض لادرری از همین كرم كدو به انسان منتقل می شود.

2- تری شینوز :طول كرم تری شینوز 3 تا 5 میلی متر است.این كرم از طریق خوردن گوشت خام یا نیم پـز وارد بدن می شود و ضمن ایجاد جوش های پوستی،در عضلات انسان تخم گذاری می كند كه باعث درد شدید عضلات،سختی نفس،ناتوانی هنگام سخن گفتن و جویدن،و گاهی فلج عضلات تنفسی می شود.كرم ترشین در طول یک ماه،پانزده هزار تخم می گذارد.در یک كیلو گوشت خوک ممكن است 400 میلیون نوزاد كرم وجود داشته باشد. این كرم اتولین بار در سال 1835 میلادی،توسط یک دانشمند انگلیسی به نام پاژت كشف شد.

تری شینوز میتواند به قلب نفوذ كند و باعث سكته های قلبی شود.پختن گوشت هم این كرم را نابود نمی كند.

 3- بوتولیسم: گوشت خوک ثقیل الهضم است و معده را به زحمت می اندازد و باعث بوتولیسم می شوند

هـ) ممنوعیت نوشیدن شراب (خمر)

«خمر» به معنی پوشش است و به هرچیزی كه چیز دیگری را بپوشاند و مخفی كند، «خمار» گویند.در شریعت به هر مكسر(مست كننده)خمر گویند،خواه از انگور،خرما،كشمش یا هر مشروب الكلی دیگری می باشد.استعمال واژه خمر برای این مایعات مكسر به این علت است كه آنها روی عقل پرده ای می افكنند و نمی گذارند،بد را از خوب و زشت را از زیبا تمیز دهد.بدین دلیل،نوشیدن آن حرام است.اولین كسی كه به وجود ماده ای در خمر پی برد كه سریع التبخیر است و بصیزت را ار انسان دور می كند،جابرین حیان،در قرن دوم هجری بود.

اثرات مضر نوشیدن مشروبات الكلی

1-عقل،عالی ترین موهبت الهی به انسان است و اندیشه،امتیاز انسان به سایر حیوانات است.هنگامی كه شراب انسان را مست می كند،عقل را زایل می سازد،او را از حوزه انسانیت خارج می سازد و به یک حیوان تبدیل می كند.

2- اگر دولت ها ضمانت كنند كه درب نیمی از میخانه ها را ببندند،میتوان ضمانت كرد،دیگر به نیمی از بیمارستان ها و تیمارستان ها نیاز نداریم.

3- مانع یاد خدا و نماز است.

4- در شخص الكلی عاطفه خانوادگی و محبت نسبت به زن و فرزند ضعیف می شود.الكل با سرعت شگفت انگیزی از طریق بافت های مخاطی دهان و ریه و معده جذب و وارد خون می شود.

پس از ورود الكل به معده،با توجه به نسبت آب موجود در آن،در تمام بافت های بدن توزیع می شود.اگر زن باردار مقداری مشروب الكلی مصرف كند،مقداری از الكل به جنینش می رسد و تقریبا روی مغز اثر می گذارد.

5 تا 10 درصد الكل مصرف شده بدون هیچ گونه تبدیلی به وسیله كلیه و ریه دفع و بقیه در معرض اكسیده شدن در كبد قرارز می گیرد و به گاز دی اكسید كربن (C02) و آب و انرژی تبدیل می شود.میزان واحد كالری به دست آمده از یك گرم الكل 7 كالری است كه باعث بی میلی به غذا می شود.در نتیجه شخص دچار كمبود مواد غذایی در بدن می شود.مصرف زیاد الكل یا در واقع مشروبات الكلی،باعث گیجی و مستی می شود و عضوی كه بیش از همه تأثیر می پذیرد،مغز است و قدرت عكس العمل مغز به شدت كاهش می یابد.در چنتین شرایطی،انسان در معرض خطراطی همچون:تصادف،سقوط،اغما و مرگ در اثر تنگی نفس قرار می گیرد.

اثرات مضر نوشیدن مشروبات الكلی از نظر پزشكی عبارتند از:

1- ابتلا به بیماری های عصبی،گوارشی،قلبی،خونی و روانی،به دلیل اعتیاد به الكل.

2- اختلال در كار تعدادی از اعصاب كه باعث ضعف عضلات،لرزش اندام ها و درد در ناحیه دست و پا می شود.

3- اختلال در یک عصب كه با توج به نوع عصب ممكن است به صورت فلج عصب صورت یا چشم باشد.

4- التهاب مری،استفراغ شدید خونی و سرطان مری.

5- التهاب حاد و مزمن معده،زخم معده و سرطان معده . 90 درصد مبتلایان به سرطان معده از معتادان به مشروبات الكلی هستند.

6- كاهش نارسایی های فراوان مربوط به كبد و لوزالمعده.

7- كاهش پروتئین در بدن.

8- ضعف ماهیچه های قلب.مصرف مشروبات الكلی باعث چاقی و افزایش چربـی خـون میشود.

9- كاهش آهن خون،اسید كولیک،و  ویتامین* در خون.

10- كاهش گلبول های قرمز خون و در نتیجه،زرد شدن پوست بدن.

11- هذیان گویی،رعشه و هیجان زدگی.

12- ابتدا به جنون كورساكوف كه عبارت است از ضعف ذاكره،هذیان گویی،التهاب پایانه عصبی و از بین رفتن قدرت تشخیص و شناخت.

13- اختلال در فعالیت های مغزی،ناتوانی دركنترل عواطف و از دست دادن قدرت تفكر.

جلوگیری از نوشیدن شراب و حكم به پلید بودن آن،یكی از معجزات علمی قران كریم است، چرا كه در شرایطی این احكام صادر شد كه بشریت با علاقه و اشتها به شراب خواری روی آورده بود و از ضررهای بهداشتی آن اطلاع چندانی نداشت.درحقیقت،این ممنوعیت یكی از خدمات دین اسلام به بشریت بوده است.امروزه علوم پزشكی ضررهای بی شماری را برای نوشیدن مشروبات الكلی مطرح كرده اند كه در جایگاه خود بایست بررسی شوند.